Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025

Είναι η Κίνα μια σοσιαλιστική χώρα ή μια χώρα που οικοδομεί το σοσιαλισμό με κινέζικα χαρακτηριστικά; Οχι!

Η πολιτική επιχειρηματολογία για τη διαπάλη των δύο ισχυρότερων παγκόσμιων οικονομικών δυνάμεων, των ΗΠΑ και της Κίνας, θέτει ορισμένα ερωτήματα: Για ποιο λόγο διεξάγεται; Μπορούμε να θεωρήσουμε πως έχουμε, όπως την εποχή που υπήρχε η ΕΣΣΔ, μια ανάλογη αναμέτρηση δύο χωρών με διαφορετικά κοινωνικοπολιτικά συστήματα; Μια αναμέτρηση της ισχυρότερης καπιταλιστικής δύναμης με μια σοσιαλιστική δύναμη; Η σύγχυση στους εργαζόμενους γύρω από αυτά τα ερωτήματα, ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχουν ΚΚ που εξακολουθούν ν’ αντιμετωπίζουν την Κίνα ως σοσιαλιστική χώρα ή χώρα που «οικοδομεί το σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά», είναι μεγάλη.

Αξίζει, λοιπόν, να σταθούμε συνοπτικά στο χαρακτήρα αυτής της αναμέτρησης. Έχει μεγάλη σημασία να μείνουμε στην αποτίμηση της συγκεκριμένης κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας στην Κίνα. Η αλήθεια είναι πως σήμερα στην Κίνα, παρά το γεγονός πως κυβερνά ένα κόμμα που έχει τον τίτλο «κομμουνιστικό», κυριαρχούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Ξεκινώντας από το 2012 και μέχρι σήμερα, σταθερά πάνω από το 60% του ΑΕΠ της Κίνας παράγεται από τον ιδιωτικό τομέα. Το κινεζικό κράτος έχει διαμορφώσει ένα πλήρες «οπλοστάσιο» ενίσχυσης των Κινέζων καπιταλιστών, που περιλαμβάνει μέτρα ανάλογα με αυτά που ισχύουν και στον υπόλοιπο καπιταλιστικό κόσμο. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου τυχαίο πως το 2020, μέσα στις συνθήκες της συνεχιζόμενης καπιταλιστικής κρίσης, που η πανδημία έχει επιδράσει ως καταλύτης, οι Κινέζοι δισεκατομμυριούχοι έφτασαν τους 596, ξεπερνώντας για πρώτη φορά σε αριθμό τις ΗΠΑ, που είχαν 537. Στη λίστα, που κυκλοφορεί, στη διάθεση των ισχυρότερων Κινέζων καπιταλιστών βρίσκονται κολοσσιαίοι όμιλοι ηλεκτρονικού εμπορίου, εργοστάσια, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα, κινηματογράφοι, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εταιρίες κινητών τηλεφώνων κοκ. Την ίδια ώρα, με βάση τα επίσημα στοιχεία, η ανεργία, στοιχείο όλων των καπιταλιστικών οικονομιών, είναι στο 5,3% και ο κυβερνητικός στόχος είναι να μείνει κάτω από το 6%.5 Την ίδια ώρα, δεκάδες εκατομμύρια περιφερόμενοι εσωτερικοί μετανάστες (υπολογίζονται σε 290 εκατομμύρια), που ασχολούνται σε προσωρινές θέσεις εργασίας και μπορεί να μένουν άνεργοι, δε μετριούνται στις επίσημες στατιστικές και μπορεί να φτάνουν και έως το 30% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι είναι αποκλεισμένοι από σύγχρονες κοινωνικές υπηρεσίες, όπως είναι η τεχνική και ανώτερη εκπαίδευση, οι υγειονομικές παροχές, εξαιτίας της εμπορευματοποίησής τους και δεδομένου πως τα εισοδήματά τους είναι ιδιαίτερα χαμηλά. Είναι χαρακτηριστικό πως σε έναν τομέα όπου η Κούβα διαπρέπει, όπως είναι ο αριθμός των γιατρών σε 10 χιλιάδες πληθυσμού, όπου ο δείκτης της Κούβας είναι ο ψηλότερος στον κόσμο (82), η Κίνα βρίσκεται μεταξύ των χωρών με το χαμηλότερο δείκτη (18). Οι πανηγυρισμοί πως εξαλείφεται η ακραία φτώχεια αποσιωπούν πως αυτή μετριέται στο 1,9 δολάρια τη μέρα, την ώρα που το επίπεδο της φτώχειας στην Κίνα φτάνει στο 24%, αν υπολογιστεί με βάση το εισόδημα κάτω από 5,5$ τη μέρα.

Τα παραπάνω, όταν συγκριθούν με τη χλιδή των Κινέζων δισεκατομμυριούχων κι εκατομμυριούχων, δείχνουν με σαφήνεια την τεράστια κοινωνική αδικία κι εκμετάλλευση που χαρακτηρίζει τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και στην Κίνα.

Όταν λοιπόν μιλάμε για την Κίνα, μιλάμε για μια δύναμη του σημερινού καπιταλιστικού κόσμου. Η Κίνα είναι σήμερα ενεργό μέλος κάθε διεθνούς καπιταλιστικής ένωσης, όπως είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, η Παγκόσμια Τράπεζα· είναι στενά συνδεδεμένη με την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία. Ως προς τον ανταγωνισμό της με τις ΗΠΑ, είναι αρκετό ν’ αναφέρουμε πως μόνο τα αμερικανικά ομόλογα που βρίσκονται σε κινεζικά χέρια ξεπερνούν το 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Δεν ευσταθούν οι ισχυρισμοί πως η Κίνα, όπως κάποτε η Σοβιετική Ρωσία, κάνει μια πολιτική ΝΕΠ, συνεργαζόμενη με το ιδιωτικό κεφάλαιο, ώστε ν’ αναπτύξει τις παραγωγικές της δυνάμεις. Υπάρχουν τεράστιες διαφορές της ΝΕΠ με τη σημερινή κατάσταση στην Κίνα, όπως, π.χ., η χρονική διάρκεια ή το ότι η ΝΕΠ είχε το χαρακτήρα της «υποχώρησης», όπως πολλές φορές υπογράμμισε ο Λένιν, και δεν ιδεολογικοποιήθηκε ως στοιχείο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όπως γίνεται με την επικράτηση των καπιταλιστικών σχέσεων στην Κίνα, με το ιδεολόγημα του «σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά». Επιπλέον, την περίοδο της ΝΕΠ στους επιχειρηματίες όχι μόνο δεν επιτρεπόταν να είναι μέλη του Κόμματος των Μπολσεβίκων, αλλά στη βάση και των δύο Σοβιετικών Συνταγμάτων (1918 και 1925) που ψηφίστηκαν εκείνη την περίοδο υπήρξε γι’ αυτούς στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων, σε αντίθεση με τη σημερινή Κίνα, όπου δεκάδες επιχειρηματίες καταλαμβάνουν θέσεις στο κοινοβούλιο και στο ΚΚ.

Ούτε, βέβαια, μπορεί να συγκριθεί η ΕΣΣΔ με τη σημερινή Κίνα. Ακόμη και την περίοδο όπου στην ΕΣΣΔ κυριάρχησε στο ΚΚ και στο σοβιετικό κράτος η αντίληψη της ενίσχυσης της «αγοράς», των εμπορευματοχρηματικών σχέσεων, της «ειρηνικής άμιλλας» με τις καπιταλιστικές χώρες και η διασύνδεση της ΕΣΣΔ με την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία ασκούσε επίδραση στις πολιτικές αποφάσεις και στις διεθνείς σχέσεις του σοβιετικού κράτους, ποτέ δε θα μπορούσαν να συγκριθούν σε μέγεθος και ποιότητα με τη σημερινή Κίνα ούτε η διασύνδεση της σοβιετικής οικονομίας με την παγκόσμια, ούτε το επίπεδο ανάπτυξης των καπιταλιστικών σχέσεων σε αυτήν.

Πηγή: Για το διεθνές πολιτικο-στρατιωτικό πλαίσιο του σύγχρονου κόσμου του Ελισαίου Βαγενά | ΚΟΜΕΠ, 6/2020


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου